De familie Schilders in de Middeleeuwen

Een Bossche patriciërsfamilie

door L.F.W. Adriaenssen

IVter. WELLEN WELLEN SCHILDERS⁵⁰⁴, kramer (koopman), trad in 1404-1405 toe tot de Lieve-Vrouwebroederschap⁵⁰⁵, werd in 1415 door zijn voogden (onder wie zijn zwager Willem Broeder) geëmancipeerd⁵⁰⁶ en trouwde met Hilleken Henricx Ghestken, dochter van Henrick Ghestken van Erpe en Yda N. Ter wtvaert Hillen Wellen Scilders wijf X tortisen metter missen verantwoordde de Lieve-Vrouwebroederschap in 1427-1428 de ontvangst van 4 1/2 gulden 10 plakken.⁵⁰⁷ Bij een deling met Henrick Henricx Ghestken kregen Wellens dochters Zoeta, Geertruyt en Hilleken drie huizen en erven over de Tolbrug toegewezen, die later in handen kwamen van Hilleken.⁵⁰⁸

In tweede echt was Wellen minstens sinds 1430 gehuwd met Hilleken Dircxss van Zeelst⁵⁰⁹, de in 1423⁵¹⁰ nog onmondige dochter van Dierck Peters van der Strathen⁵¹¹, kramer, wiens vader een schoonzoon was van de kramer Jan die Zaeft.⁵¹²

Van zijn moeder kreeg hij een huis ten erfcijns achter de Tolbrug tussen de straat en het water en de oude stadsmuur, alsook een deel van die muur en de helft van een erf van 27 1/2 voet 2 duim bij 42 voet over de Tolbrug buiten genoemde muur.⁵¹³ Hij kocht in 1430 een erf over de Tolbrug met de gebouwen daarop, 11 1/3 voet van de oude stadsmuur daarachter en een erf van 11 1/3 bij 27 voet buiten die muur.⁵¹⁴ Het huis gaf hij in 1437 aan zijn dochters Zoeta, Leria en Hilleke, die het verkochten aan de koopman

164

Reyneer van Vucht.⁵¹⁵ Het tweede perceel verkocht hij een jaar later.⁵¹⁶

De stad gaf hem in 1438 een erf tegenover de Tolbrug, tegenover zijn eigen erf bij de nieuwe werf aan de gemene stroom, met het recht een bruggetje te maken en het erf te bebouwen of met een hard dek te plaveien; twee jaar later verkocht hij het.⁵¹⁷

In 1441 droeg hij aan Goyart Posteel zijn derde deel over in acht van de zesendertig door de stad uitgegeven percelen aan de stadsmuur achter de Mandemakers (aan de haven); minstens vier daarvan had hij geërfd van zijn grootvader Bodo van Tyel.⁵¹⁸

Uit diens erfenis bezat Wellen ook het huis den Oedeveer met daarbij twee kamers in de Orthenstraat buiten Sheylichs Cruys poort, terwijl hij van hem ook een huis verwierf met daarbij vijf kamers op de Oude Hulst tussen de straat en de stadsmuur.⁵¹⁹ Deze huizen belastte hij in 1446 met 9 £ paaiments, losbaar met 60 rijnsgulden, en 2 mud rogge.⁵²⁰ Aan de Markt bezat hij in de Korte Kameren een cameret (koopmanskamer), die hij in 1438 in tocht aan zijn schoonzoon Aert Last gaf.⁵²¹ Hij woonde iuxtaforum, bij de Markt, toen hij in augustus 1447 met zijn vrouw Hilleken testeerde.⁵²² In 1448 beloofde zijn weduwe aan zijn zus Christijneen erfcijns van 7 £ paaiments.⁵²³ In 1451 gaf zij de Oedeveer en drie kamers aan Wellens dochters Margriet, Geertruyt, Zoeta en Heylwich. De twee laatsten stonden hun deel in de kamers af aan beide eersten, terwijl Lerya's man zijn recht afstond aan Margriet en Geertruyt.⁵²⁴

Uit het eerste huwelijk:

Lerya Wellen Schilder⁵²⁵, onmondig in 1435, werd in 1440-1441 lid van de Lieve Vrouwebroederschap.⁵²⁶ Van of via haar vader erfde zij een kamer aan de Markt onder die cortcameren, die zij in 1465 verkocht.⁵²⁷ Vermoedelijk ging het om deze kamer, toen haar man in 1450 met de buurman Jan van den Broeck een overeenkomst sloot over hoirre beyer erven neven den doem vanden vleeshuys: de buurman mocht een stenen muur leggen aan haar gevel ende daer een lofbaer guet op leggen, die dicht is aenden voirscreven gevel, die hij moest onderhouden en dat water leyden ende doen lopen ter straten toe uut.⁵²⁸

Lerya trouwde met Korstiaen Stevens die Becker⁵²⁹, voluit geheten Corstiaen zoon Steven Henricx van Bucstel (uit Boxtel). Hij was een zoon Margriet, die hem in 1441 het vruchtgebruik van land te Maren gaf.⁵³⁰ In 1456 was hij rentmeester en in 1463, 1464 en 1478 schepen van Den Bosch⁵³¹; herhaaldelijk pachtte hij stadsaccijnzen.⁵³² In 1456 kocht hij een huis in de

165

	Orthenstraat, dat stond tussen die straat en een weg met een poort daarin en waarin hij ging wonen. Met Sint-Remijs 1457 zou hij 112 rijnsgulden betalen, met Sint-Remijs 1458 112 rijnsgulden en 49 £ paaiments, met Sint-Remijs 1459 119 rijnsgulden en 33 £ paaiments en met Sint-Remijs 1460 112 rijnsgulden, 12 petersgulden en 16 £ paaiments.⁵³³ Voorts bezat hij drie kamers achter de Tolbrug⁵³⁴ en kocht hij in 1453 een deel van een huis bij de scutboghart.⁵³⁵ Korstiaen hertrouwde met Katherijn Diercxs van Hees, met wie hij in 1481 voor Jan Amelrijcx (ex matre Schilder) testeerde in camera dormitionis domus inhabitationis (...) in vico Orthensi juxta capellam sancti Petri et Pauli (in de slaapkamer van zijn woonhuis in de Orthenstraat naast de Peter- en Pauluskapel).⁵³⁶ Krachtens een eerder testament had hij in 1480 aan zijn bastaard Steven en diens vrouw Lysken Henricxs die Verwer een huis in de Hinthamerstraat gegeven.⁵³⁷ Katheryn gaf in 1487 als Korstiaens weduwe de helft van het huis in de Orthenstraat en de helft van een reeks cijnzen aan Steven, de bastaard van haar man.⁵³⁸ In 1494 beloofde deze aan haar een lijfrente van 15 petersgulden uit dit huis, erf, hof en achterhuis in de Orthenstraat naast de Zevensteensche brugge, strekkende van de straat tot de haven.⁵³⁹ Van de begijn Katheryn Henrics van Bucstel erfde hij een erfcijns van 40 schellingen, die hij in 1500 aan de kerkfabriek van de Sint-Janskerk schonk om daarvan in de winters een kaarslicht te onderhouden voor de zangers van Onze Lieve Vrouw op het oksaal.⁵⁴⁰ Wettige kinderen hebben Lerya en Korstiaen niet gehad, Korstiaen en Katharina trouwens evenmin. De kinderen van Zoeta Schilders erfden van Korstiaen onroerend goed te Geffen.⁵⁴¹
2.	Hilleken Wellen Schilders (ook Heylwich), onmondig in 1435.
3.	Aleyt Wellens Schilder, gehuwd met Jan Arnts van Loe.
4.	Yda Wellen Schilders, in 1429 vermeld met haar vader.
5.	Zoela Wellens Schilder trouwde met Arnt Aelberts Last⁵⁴², zoon van Aelbert Arnts Last, die een huis had bezeten aan de Markt en een huis bezeten en bewoond aan de Korenbrug.⁵⁴³ Aert was rond 1440-1445 pachter van de stadswissel⁵⁴⁴; zijn voorganger, de gezworen wisselaar Godschalc Daniels Roesmont, had in 1424 zijn wissel of kamers naast de tralie van het minderbroedersklooster voor een termijn van 12 jaar verpacht voor de lasten en 34 Arnhemse gulden per jaar.⁵⁴⁵

166

Met zijn vrouw belastte Arnt Last in 1438 de helft van hun huis bij de Korenbrug, van hun windmolen te Hintham en van hun huis aan de Markt naast het vleeshuis en onder het lakenhuis, en in 1441 met een jaarlijkse pacht van 25 mud rogge, te betalen aan zijn zwager Corstiaen die Becker, aan wie hij bovendien al zijn roerende goederen, kleinoden en huisraad afstond.⁵⁴⁶ Later kocht Zoeta's vader gerechtelijk de helft van genoemde molen.⁵⁴⁷

Arnt en Zoet hadden twee zonen:

Wellen Arnts Last⁵⁴⁸ verkocht in 1502 eenderde van een erf achter het stadhuis, tussen de Dieze en het erf van voorheen Willem Schilder (en vroeger van Gerit Schilder).⁵⁴⁹

Aelbert Last. Van hem werd in 1476 verklaard dat hem korsten gedaen is in der funten vander kercken van Sint Jans, zodat hij een Bossche poorter was.⁵⁵⁰ Samen met zijn broer pachtte hij in 1485 een stadsaccijns en in 1494 het kraangeld, in 1491 de zoute haring, de vismijn en het buitenlaken, in 1492 devistol, in 1498 de nieuwe haven, de kraan, de vistol en de steenpacht, telkens met twee vennoten, en in 1495 voor eigen rekening dmijnen vanden vissche, den vyssche toll ende den wedeassijns.⁵⁵¹

Hoe lucratief de accijnspachten waren, hing

167

af van de markt. Zo leverde de vistol de penning twaalf op van alle verkochte vis, behalve steur, haring, bokking, droge vis, kabeljauw, spiering, zalm, bruinvis, zeelhond, elft en mosselen, terwijl de steenpacht goed was voor de penning zestig op alle verkochte molenstenen, slijpstenen, steelkolen, kalk, rode bakstenen, plavuizen, tegels, aarden en stenen potten, stenen kannen, krijt, straatstenen, blauwe zerkstenen, mortiersteen, leien, oliemolenstenen en wetstenen, en de wede-accijns een waarde-aandeel van alle in Den Bosch door de textielververs aangemaakte wedekuipen opleverde.⁵⁵² Het kraangeld werd geheven op alle per schip in- en uitgevoerde goederen.

Uit het tweede huwelijk zijn geboren:

6.	Cristijn Wellens Schilder.
7.	Margriet Wellen Schilders was in juli 1451 een nog niet geprofeste non in het Sint-Geertruidenklooster van de reguliere augustinessen te 's-Hertogenbosch.
8.	Geertruyt Wellens Schilder, eveneens non bij de Sint-Geertruiden en evenmin geprofest in juli 1451. Van hun moeder kregen Geertruyt en Margriet toen drie kamers in de Orthenstraat buiten de Peter Schutspoort naast het erf van hun klooster.⁵⁵³

IIIsexies. GERIT SCHILDER wordt slechts eenmaal vermeld, met zijn broers en zusters.⁵⁵⁴ Van hem is verder alleen nog bekend dat hij een gelijknamige zoon had. Deze volgt onder IVquater hieronder.

IVquater. GERYT SCILDER was minstens sinds 1402 wilhelmiet van Porta Coeli.⁵⁵⁵ Hij wordt in de Bossche schepenprotocollen herhaaldelijk vermeld als keldermeester, subprior en prior. In het begin van de jaren negentig en in 1430 was hij bijvoorbeeld subprior en in 1435 prior.⁵⁵⁶ In 1399 verwierf hij à titre personnel, althans zonder vermelding van zijn functie in het wilhelmietenklooster, bij evictie een huis in de Hinthamerstraat bij der steynen poerten, geheyten Pynappels poert.⁵⁵⁷

Hij was vader van:

Heilwich Schilder. Zij trouwde met Hemelrick Jans van der Trappen van Boemel, die kortaf Amelryck Jans⁵⁵⁸, kremer, werd genoemd. Hij woonde in de Kerkstraat, waar hij in 1430 zijn huurhuis kocht⁵⁵⁹, in 1434 de helft van een huis en erf verkocht⁵⁶⁰ en in 1435 van Thomas Roelofs die Bever een stenen huis, hof en stenen kamer kocht. Bij de aankoop liet hij vastleggen dat dit huis na zijn dood moest vererven aan zijn kinderen bij Heilwich Schilder.⁵⁶¹

Amelryck is hertrouwd met Clemencia N.⁵⁶²

168

Bij Heilwich Schilder was hij vader van:

Heer Jan Amelrycx⁵⁶³ verkocht in 1451 het van zijn vader geërfde stenen huis in de Kerkstraat.⁵⁶⁴ Hij was rector van de altaren van Sint Jeronimus in de Sint-Janskerk, dat hij in 1459 samen met Mechtelt weduwe Geryts Back had gesticht, en van de heilige Barbara in de Sint-Joriskapel⁵⁶⁵; ook te Oss bezat hij een beneficie.⁵⁶⁶ Hij woonde achtereenvolgens op het Hinthamereinde en in de Peperstraat tegenover het Triniteitsstraatje.⁵⁶⁷ Ook in de Putstraat heeft hij huizen bezeten: het eerste verkocht hij in 1456 voor 168 rijnsgulden en 60 £ paaiments⁵⁶⁸, het tweede, een erf met gebouwen in de de straat van de Peperstraat naar de Colperstraat (de Gorterstraat, later Putstraat), kocht hij in 1461 en verkocht hij in 1468.⁵⁶⁹

Heer Jan studeerde sinds 1434 te Keulen en werd tot priester gewijd in 1442 of 1443. In 1446-1495 wordt hij gezien als fungerend (kapittel) notaris in Den Bosch⁵⁷⁰ met toelatingen van de keizer en de bisschop van Luik: publicus imperiali auctoritate et venerabilis curie Leodiensis notarius iuratus.⁵⁷¹ Voor het maken van twee instrumenten (oorkonden), een tussen het kapittel en de Lieve-Vrouwebroederschap en een tussen de broederschap en de zangers, ontving hij in 1446/47 2 gulden 4 1/2 kromstaarten.⁵⁷²

Minstens sinds 1452 was heer Jan een forens, aangezien hij toen te Sint-Michielsgestel de huizing Vredenborch bewoonde opten Brant bij die Brantsche heyde aan de kant van de molen van Den Dungen, terwijl hij in Den Bosch bleef werken. De huizing had hij in dat jaar gekocht van Gerit Jans van der Borch, van wie hij ook een bau-

169

	wehuys met aangelag kocht en de helft van 4 morgen land in Keyoutsbeempt, alles tezamen voor een erfpacht van 4 mud rogge en een lijfrente van 7 gouden kronen, terwijl de verkoper levenslang het recht van inwoning kreeg. Bij deze transactie zag Roeloff Schilder af van vernadering.⁵⁷³ Het bouwhuis verpachtte hij voor 7 mud 2 zester rogge per jaar.⁵⁷⁴ J.A. Alberdingk Thijm voerde hem ten tonele als notaris, terwijl hij het testament van Ghijsel Back opnam: „Op twee passen van het bed stond een tafel, en aan die tafel zat een ander deftig man, ondanks zijn bleeke gelaatskleur op dit oogenblik van beter gezondheid dan Heer Gijsbert. Deze gele man, in zwarten tabbaart en met een dito haarwrong of zoogenaamden kaproen op het hoofd, een knijper op de neus en pen in de hand, zat te schrijven voor een pergamentblad nog iets minder tanig dan 's mans aanschijn."⁵⁷⁵ Heer Jan stierf in 1499 of kort daarvoor. Testamentair had hij beslist dat zijn dienares Jenneken levenslang mocht blijven wonen in het achterhuis in de Peperstraat. Vermoedelijk was zij de moeder van zijn bastaarddochter Mechtelt⁵⁷⁶, die trouwde met Jan Diercxss van Liesshout.⁵⁷⁷ Zij erfde het huis in de Peperstraat en werd de moeder van onder meer Dierck van Lyeshout, klerk ter secretarie en notaris in Den Bosch.⁵⁷⁸
b.	Pauwelsken Amelrycx.
c.	Goyart Amelryck Janss belastte in 1451 zijn twee huizen in de Kerkstraat met een cijns ten behoeve van zijn broer.⁵⁷⁹

IIter. GERIT SCHILDER betaalde in 1340-1351 aan de hertog van Brabant 12 nieuwe schellingen min 3 pennigen cijns uit een onderpand te Oerle.⁵⁸⁰ In 1363 sloot hij een overeenkomst met Gyselbert Lyscap over de servituten en lasten op hun aangrenzende huizen op de Markt te 's-Hertogenbosch.⁵⁸¹ Hij was schepen van Den Bosch in 1366-1367.⁵⁸²

In het cijnsregister van de abdij van Berne uit 1376 wordt hij als volgt vermeld: ex parte Gheraerdi dicti Scilder de Buscho et Elysabeth uxoris sue 10 solidos. Deze cijns werd na hem gegolden door quidam Paweken in Broechoven en later door Wilhelmus Scilder de Buscho.⁵⁸³ In 1370 was hij wijlen.⁵⁸⁴

Van Gerit zijn een dochter en een zoon bekend. Een zoon Henrick wordt onder voorbehoud gegeven:

1.	Claes Gerits Scilder van Gestel, volgt onder IIIsepties op pagina 171.

170

Bertha Gerits Schilder trouwde met Loenis Wellens van Andwerpen⁵⁸⁵, bontwerker te 's-Hertogenbosch. Willem Claess Schilder geloofde hem ooit een cijns te betalen van 4 zwarte Tournooise ponden.⁵⁸⁶ Kort na Pasen 1368 kocht Loenis de helft van een huis in de Kerkstraat⁵⁸⁷ te 's-Hertogenbosch, waar veel van zijn vakgenoten woonden. Bertha verkocht in 1369 aan Henrick Schilder een erfpacht van 1 1/2 mud rogge Bossche maat uit onderpanden te Dommelen, die haar oom Claes Schilder de jonge weleer had beloofd aan haar vader.⁵⁸⁸

Henrick Gerits Schilder kan identiek zijn aan degene die voor 1435 met zijn vrouw Gheertrudis en deze met haar eerdere man Jan Bonart een jaargetijde stichtte in de Sint-Janskerk.⁵⁸⁹

Hij was de vader van:

A.	Claes zoon wijlen Henrics van Os zoon Gerits Schilder. Hij ontving in 1396 een erfpacht van 1 mud rogge.⁵⁹⁰

IIIsepties. CLAES GERITS SCHILDER VAN GESTEL⁵⁹¹ heette in 1402 commorans in Gestel:⁵⁹² hij had zich te Moergestel gevestigd. In 1389 of 1390 deelde hij met zijn neven Willem en Wellen Claes Schilders enkele percelen land te Moergestel: die Lyndacker, die Rietacker, die Cruysacker, die Hoge acker, dat Hoghe Nuwelyn (ook een akker), die Voertheemt en de helft van de wei geheten Weydeken.⁵⁹³ Zijn hoeve te Kerchove te Moergestel belastte hij in 1407 met 3 £ erfcijns.⁵⁹⁴ Hij stierf in 1415 à 1423. Zijn kinderen⁵⁹⁵ verkochten in 1423 hun delen in die Lijndacker, die Hogheacker en die Voertbeempt.⁵⁹⁶

De volgenden zijn kinderen van Claes Gerits Schilder van Gestel:⁵⁹⁷

Gherit Claess Schilder van Gestel⁵⁹⁸ bezat te Moergestel de Hoeve ter Kerchoiven. In 1415 belastte hij die Oestervoert, een stuk land bij die Voertdijc, met een erfpacht van 1 mud rogge Bossche maat.⁵⁹⁹ Hij wilde in 1421 al het eikenhout kopen op die Voertecker en die Hoevelecker en op de wei die Boenhof en die Loebempt, gelegen te Moergestel, maar de transactie ging niet door. BackRef600 Zijn kwart in die Lyndecker verkocht hij in 1429.⁶⁰¹ Hij verhuurde in 1432 een beemd aan de Kalverdijk te Moergestel voor jaarlijks 2 Franse kronen en 2 cromsterten.⁶⁰² In 1436 verkocht hij het hofje dat Plesselken te Moergestel met het daarop staande huis van zes gebonten naast het water De Plas, verkregen van zijn broers Jan en Henrick en hun zwager Erart die Beer⁵⁹⁵, in 1437 de Alarts ecker⁶⁰³ en twee jaar later een huis, erf en hof zonder plaatsaanduiding, vermoedelijk bij de kerk van

171

Moergestel.⁶⁰⁴ Zijn Voertbeempt, ook te Moergestel, belastte hij in 1444 met een erfcijns.⁶⁰⁵

A.	Margriet Gerits Schilder, weduwe van Gerit van den Laer, bezat in 1452 een vijfde van tguet ten Keirchove te Moergestel, dat voorheen van haar vader en haar grootvader was geweest.⁶⁰⁶

Henrick van Loen Claes Schilderszoon, volgt onder IVquinquies op pagina 172.

Kathelijn Claess Schilders, volgt onder IVsexies op pagina 173.

Jan Claess Schilder van Gestel⁶⁰⁷ kocht in 1429 de helft van de windmolen te Moergestel.⁶⁰⁸ Hij belastte in 1431 zijn twee vierde delen van een hofstad bij de kerk van Moergestel en het perceel die Weyde met een erfpacht van 26 lopen rogge.⁶⁰⁹ Hem werd in 1432 een cijns van 50 £ paaiments beloofd uit een huis achter het raadhuis van Den Bosch.⁶¹⁰ In hetzelfde jaar droeg zijn achterneef Jan Henrics Loenmans hem een erfcijns van 1000 gouden denieren over uit de heerlijkheid, windmolen, visserijen en veren te Empel.⁶¹¹

In 1445 was Lysbeth zijn weduwe; zij beloofde toen samen met haar zwagers Gerit en Henrick Schilders en de kinderen van hun zus Kathelijn Schilders aan Roeloff Schildereen diens zwager Willem Dicbier 19 gouden petersgulden te betalen.⁶¹² Tegelijkertijd verkochten genoemde Roeloff en Willem een erfpacht van 18 lopen rogge Bossche maat, die rustte op tgoet te Kerckhoven onder Moergestel, aan Jans dochters en de voornoemde zwagers en kinderen, die klaarblijkelijk eigenaars waren van (delen van) het goed.⁶¹³

Jan Schilders was de vader van:

A.	Aleyt Jan Schilders.
B.	Jenneken Jan Schilders was gehuwd met Peter Jan Brouwers. Hun kinderen Jan en Lijsbeth verkochten in 1469 een van hun grootvader Jan Schilder geërfde pacht.⁶¹⁴

IVquinquies. HENRICK VAN LOEN CLAESS SCHILDER⁶¹⁵ was gegoed te Goirle⁶¹⁶ en woonde te Poppel, waar hij in 1445 een beemd kocht naast zijn eigen erfgoed aen die Steenvoert.⁶¹⁷ In 1456 belastte hij zijn beemd die Gorperrijt te Aarle onder Poppel met een erfpacht van 12 lopen Poppelse maat, die hij binnen drie jaar mocht lossen met 27 petersgulden.⁶¹⁸ Hij was gehuwd met Lysbeth Wouters Grieten⁶¹⁹, dochter van Wouter bij Mechtelt Henrick Jan Jonijs.

Zijn kinderen waren:

Wouter Henricx Schilder, vader van:

A.	Claes Wouter Henricx Schilder kocht in 1492 van zijn oom Gerit Henricx Schilder een erfpacht van

172

7 lopen rogge Weeldese maat, afkomstig uit de nalatenschap van zijn grootvader Henrick Schilder.⁶²⁰

Claes Henricx Schilder alias van Loon⁶²¹ kocht in 1471 het Jansbroeck te Aarle onder Poppel.⁶²² In 1492 verkocht hij die Vlasshoff te Aarle aan zijn broer Gerit.⁶²³

Mechtelt Henrick Schilders van Loen was gehuwd met Mathijs Mathijss van den Oever⁶²⁴, zoon van Mathijs Mathijss van den Oever. Zij verkochten in 1480 land te Tilburg en Poppel, waarbij hun zoon Jan afzag van vernadering.⁶²⁵

Gerit Henricxs Schilders van Loen⁶²⁶ woonde te Poppel, waar hij in 1489 zijn huis, erf, hof en aangelag belastte met 24 lopen rogge Weeldese maat. Hij was ook gegoed te Goirle en trouwde met Lijsbeth Ghijsbert Cops.⁶²⁷

Aert Gherits Schilders te Oisterwijk (1552) was misschien zijn zoon.⁶²⁸ Hij was gehuwd met Kathelyn Henricks van Dun, dochter van Henrick Gherits van Dun en van Jenneken Jan Stelaerts.

Henrick Henricx Schilders was in 1480 gegoed te Poppel.⁶²⁵

In de hertogelijke cijnsboeken van Poppel uit 1466 en 1544 wordt alleen de naam Van Loon gebruikt.⁶²⁹ De familie woonde er nog in 1539. Heer Adriaen Gerarts Schilder alias van Loen verkocht toen aan Maria Henrick Gerits Schilder alias van Loen en haar man Cornelis Adriaen Jacobs van Gestel een huis en hof aan den Overlaer onder Poppel.⁶³⁰ Hij was tot uiterlijk in 1519 rector geweest van de kapel te Rijen.⁶³¹

IVsexies. KATELYN CLAESS SCHILDERS⁶³² trouwde met Erijt Ghijsbrechts die Beer, die in 1426 aan Jan Claes Schilder XII Bevers gulden beloofde te betalen.⁶³³ In 1436 heet zij Katelyn Scilders wijf quondam Eel Sberen.⁶³⁴

Zij werd moeder van:⁶³⁵

Gerit Eryts die Beer⁶³⁶ was vader van tenminste:

A.	Claes Gerits die Beer.
B.	Margriet Gerits die Beer, gehuwd met Peter Wouters die Becker.⁶³⁷

Claes Erits die Beer alias Schilder⁶³⁸ verkocht in 1487 een akker te Moergestel van 8 lopenzaad.⁶³⁹

Bij Lysbeth natuurlijke dochter Willem natuurlijke zoon Willems van Haren was hij vader van:

A.	Elyas Claes Sberen.⁶⁴⁰

Jacop Erits die Beer alias Schilders, volgt onder Vter op pagina 174.

173

4.	Hylleken Erijts die Beer trouwde met Amelis Gerits Roesen.⁶⁴¹ Samen met zijn broer Goyart bezat hij een hoeve in Loeven onder Tilburg.
5.	Engelbeern Erijts die Beer was vermoedelijk gehuwd met Jan Peters Scoenmeker, die in 1442 de zwager wordt genoemd van haar broers en zuster.⁶⁴²

Vter. JACOP ERITS DIE BEER ALIAS SCHILDERS⁶⁴³ was de vader van:⁶⁴⁴

Korsten Jacops Schilders alias de Beer⁶⁴⁵, schepen van Moergestel in 1529, kocht in 1500 van zijn broers en zusters een huis te Moergestel, geheyten die smisse, metten twee smisghetouwen.⁶⁴⁶ Hij werd de vader van:⁶⁴⁷

A.	Lenaertken Corstiaens Schilders, gehuwd met Jan Henricks Pluym. Zij werden de ouders van Henrick, Jacob en Godevairt Pluym.⁶⁴⁸
B.	Jacob Corstiaens de Beer alias Schilders⁶⁴⁹ was gehuwd met Marieken Jan Switten. Zijn nakomelingen heetten De Beer en Beeren.
C.	Matthijs Corstiaen Schilders.
D.	Marckus Corstiaens de Beer alias Schilders.⁶⁵⁰ Zijn nakomelingen noemden zich De Beer.
E.	Engel Corstiaen Schilders, gehuwd met Gerit Anthonis Roosen.⁶⁵¹
F.	Lijsken Corstiaen Schilders, gehuwd met Gerart Loy Gerits. Samen met Gerardt Mathys Roosen verkocht hij in 1531 een erfpacht van 1 malder rogge Gestelse maat, verkregen van zijn vader en gaande uit de 3 lopenzaad grote den Hoghen ecker⁶⁵² deze akker was weleer het bezit geweest van Claes Schilder van Gestel (p. 171).

Jan Jacobs Sberen⁶⁵³, sinds 1500 schepen van Moergestel⁶⁵⁴ en in 1529 fabrieksmeester⁶⁵⁵, kocht in 1501 van zijn zwager Peter Ansem Wouters de helft van een huis en verkocht deze drie jaar later aan zijn broer Korsten.⁶⁵⁶ Hij trouwde met Cristijn Henricxs Goetstuwen.⁶⁵⁷

In 1532 maakten zij hun testament:⁶⁵⁸ inden iersten maeken sy God van hemelryck hon sielen. Sint Lambrecht te Luick II stuvers nae elken dooden eens te gheven. Den IIII biddende ordelen IIII loepen nae elken dooden eens te gheven. Voor de persoon of kapelaan die hon sacriment gheven sal, werd per persoon 2 stuiver gereserveerd, terwijl de koster 1 stuiver zou krijgen. Aan de Heilige Geest vermaakten zij 10 lopen rogge om te spynden op jaerghetij vanden iersten doden, te weten netto een half mud, want 2 lopen moest de Heilige Geest uitreiken aan de priester, de koster en de zan-

174

gers die vyghelii ende miis sullen singhen voer honder beider sielen. De dochter Petra wordt niet in het testament vermeld, vermoedelijk omdat zij al haar kindsdeel al had ontvangen. De overige vier kinderen moesten de nalatenschap gelijk delen, behalve dat de kinderen van wijlen Henrick afstand moesten doen van het goed dat hon heerken metten mombors ende metten vrienden vercoft en hebben, maar als zij trouwden of geestelijke werden kreeg elk van hen toch nog 1 oude groot of 4 blanken. Het vruchtgebruik bleef voorbehouden aan de langstlevende van beide testateurs.

De kinderen uit dit huwelijk waren:⁶⁵⁹

A.	Petra Jan Jacops Beren en haar man Melis Reymbout Adriaens⁶⁶⁰ gaven in 1531 het vruchtgebruik in een hopveld te Moergestel aan hun dochter Lenardt en haar man Cornelis Gerits van Erven.⁶⁶¹ Een jaar later was Melis' huisvrouw Yda Gerart Dircs⁶⁶²; zij schonken elkaar in 1532 de wederzijdse bezittingen om te gebruiken door de langstlevende van beiden.⁶⁶³ Melis was schepen van Moergestel in 1529 en 1532.
B.	Henrick Jan Jacobs Beren, overleden voor 1531, liet drie kinderen achter: Jacop, Cornelis en Lysken. ⁶⁶⁴ Van hen was Jacop tot zijn overlijden in 1563 pachter van de hoeve te Broekhoven onder Tilburg, eigendom van het Bossche Geefhuis.⁶⁶⁵
C.	Eel Jans Sberen trouwde met Oeyken Aert Laureys van Boxtel. Hun kleinzoon Helias Jans de Beer studeerde sinds 1567 op een beurs bij de Broeders des Gemenen Levens in Den Bosch⁶⁶⁶ en sinds 1574 trok Claes Henricks de Beer dit stipendium.⁶⁶⁷
D.	Anthonis Jans Beren.⁶⁶⁸
E.	Lenartken Jans Sberen.

Claes Jacops Beren.

Katheryn Jacops Beren, gehuwd met Jan Willem Bruers.

Lysbeth Jacops Sberen, gehuwd met Henrick die Wise.⁶⁶⁹

Margriet Jacobs die Beer, gehuwd met Peter Ansem Wouters.⁶⁷⁰

Peter Jacobs die Beer alias Schilders, volgt onder VI op pagina 175.

VI. PETER JACOPS DIE BEER ALIAS SCHILDERS⁶⁷¹, geboren rond 1455, werd in 1484-1485 poorter van Oisterwijk; hij kreeg korting op zijn poortergeld, omdat hij een arm, schemel geselle is.⁶⁷²

Van hem zijn de volgende kinderen bekend:

175

1.	Eel Peter Scilders⁶⁷³ was in 1514 een van de gemeyn scutten vanden scutteryen van Sinte Sebastiaen, geheyten gemeynlyck die scutterye vanden hantboege tot Oesterwyck, die een zilveren halsband hadden gekocht.⁶⁷⁴ Samen met zijn vrouw Ermgardt Adriaen Godschalcx van Orthen droeg hij in 1534 een achtste deel in drie kameren in de Verwersstraat in den Bogart te 's-Hertogenbosch over, afkomstig van Gerardus Johannis Vestarts alias In den Pott en diens vrouw Aleyt.⁶⁷⁵
2.	Peter Schilders⁶⁷⁶ werd in 1509 benoemd tot eerste rector van het in dat jaar gestichte altaar van het Heilig Kruis in de kerk van Baardwijk. Stichter was Peters dorpsgenoot Wouter Doremans, pastoor van Baardwijk. Twee jaar later ging hij studeren aan de universiteit van Leuven en vervolgens werd hij pastoor te Baardwijk. Bovendien werkte hij als notaris. In 1526-1543 wordt hij gezien als procureur te Baardwijk voor de Illustere Lieve-Vrouwebroederschap te 's-Hertogenbosch.⁶⁷⁷
3.	Jacop Peter Schilders, volgt onder VII op pagina 176.

VII. JACOP PETER SCHILDERS vestigde zich te Diessen, waar hij trouwde met Reynera Jan Thyssen van den Nuwenhuysen, dochter van Jan Thys Meeus van den Nuwenhuysen en van Luytgaert Reynier Gheenkens alias Leijten.

Hun kinderen waren:⁶⁷⁸

1.	Mr. Jacob Schilders, volgt onder VIII op pagina 177.
2.	Baetken Jacob Schilders, gehuwd met Dirck Dirck Goyaerts van den Laeck, zoon van Dirck Goyaert Driess van den Laeck en van Kathelyn Gerit Jans van den Hove.
3.	Mr. Niclaes Schilders⁶⁸⁰ promoveerde in 1554 aan de universiteit van Leuven tot meester in de vrije kunsten, werd tot priester gewijd en kreeg een benoeming tot pastoor van Dussen.
4.	Aleyt Jacobs Schilders.
5.	Elyzabeth Jacob Schilders trouwde met Peter Wilborts van den Eynde, zoon van Wilbort van Eynde Janss en van Elysabeth Bartholomeus van den Nyeuwenhuysen alias van Therre. In 1575 was zij de weduwe van Jan Henrick Coppens.⁶⁷⁸ In een Bossche notariële akte uit 1590 worden echter twee andere echtgenoten genoemd: Jan Jacobs en Adriaen Peters, respectievelijk de tweede en derde man van wijlen Elijsabeth Jacob Schilders. Haar dochters Cathelyn Jan Jacobs en Anneken Adriaen Peters, alsmede zuster Margriet Peters van Son als moeder

176

van het convent Sint-Catharinenberg, eertijds te Oisterwijk, hadden een legaat gekregen van heer en meester Jacob Schilders, viceplebaen der cathedrale kercken sint Jans Evengelisten binnen Shertoigenbossche, dat zij verrekenden.⁶⁷⁹ Vermoedelijk werd met Elijsabeth een dochter bedoeld van Elyzabeth Jacob Schilders; een andere fout in de akte is, dat heer Jacob viceplebaan was te Hilvarenbeek, niet in Den Bosch.

VIII. JACOB SCHILDERS⁶⁸⁰, geboren rond 1525, studeerde aan de universiteit van Leuven en werd priester. Hij volgde Peter Peter Schilders op als rector van het Kruisaltaar te Baardwijk. In 1566 was hij rector van het Sint-Jansaltaar in de collegiale kerk van Hilvarenbeek⁶⁸¹, waarvan hij later viceplebaan en sinds 1585 plebaan was. Voor 1590 is hij overleden.

Bij een of meer vrouwen was hij vader van:

Jan Jacob Schilders, volgt onder IX op pagina 177.

Claes Jacob Schilders⁶⁸², in 1623 gegoed te Gorp onder Hilvarenbeek.⁶⁸³, was aldaar op 18 oktober 1606 getrouwd met Maeyken Jan Schoefs.

Bekende kinderen zijn:

A.	Jenneken, te Hilvarenbeek gedoopt op 19 november 1606.
B.	Jacoba, te Hilvarenbeek gedoopt op 4 juni 1608.

IX. JAN JACOB SCHILDERS⁶⁸⁴ op de Biest te Hilvarenbeek is omstreeks 1570 geboren en was wijlen in 1654.

Bij Cathelyn Laureijssen van den Berghe was hij vader van:⁶⁸⁵

Jacob Janssen Schilders⁶⁸⁶ trouwde met Cathalyn Philips Jan Celen⁶⁸⁷, dochter van Flip Jan Aert Marcelis en van Maeijken Jan Peters Geertruijden.

Bij haar was hij vader van:

Jan Jacob Schilders, onmondig in 1654.

Catelyn Jacob Schilders⁶⁸⁶, onmondig in 1654, trouwde te Hilvarenbeek op 22 mei 1657 met Adriaen Jacob Peters Tilborgensis en drie dagen later te Tilburg, maar dan heet hij afkomstig van Breda. Hij heette Van Gilse. In december 1656 was hij met Johan Willems te Goirle een weddenschap aangegaan dat hij in de komende meimaand zou zijn getrouwd. Zou hij winnen, dan kreeg hij 3 el zwart laken ad ƒ 5, zo niet, dan betaalde hij voor elke el ƒ 10.⁶⁸⁸

Anneken Jan Schilders.

Lijsken Jan Jacobs Schilders trouwde te Hilvarenbeek op 13 februari 1657 met Cornelis Jan Heyndricx Biekens. Samen met haar broer Peeter verkocht zij twee

177

weken later land in de herdgang Heuvel te Moergestel.⁶⁸⁹

Peeter Jan Jacobs Schilders werd uiterlijk in 1662 opgenomen in het Jan van Spreuwelsmanhuis te Hilvarenbeek; zijn zuster en haar man gaven in dat jaar een beemd aan den ouden manhuijs van Hilvarenbeeck ten behoeve van zijn onderhoud.⁶⁹⁰ In 1694 werden bezittingen van hem en zijn zus Lijsken in beslag genomen wegens achterstallige rentebetalingen aan het clarissenklooster te 's-Hertogenbosch.⁶⁹¹

In de lopende jaargang Campinia jaar schreef A.C.M. Neggers een stamboom-Schilders, die begint met Elias. Ongetwijfeld kan hij worden geïdentificeerd met een van de naamgenoten uit de Moergestelse tak De Beer-Schilders.

Aanvullingen

1.	Henrick Claes Scilder des ouden (jaargang 1998, p. 241) was bij Lisbeth Claes Ghenen van der Brugge vader van Yda, die trouwde met Jan Watermael.⁶⁹² Hun zoon noemde zich Henrick Schilder Jans Watermael.⁶⁹³
2.	Met Schilder bewoonde in 1416 een huis in de Zadelmakersstraat.694 In 1459 is sprake van een huis aan de Markt naast het erf van wijlen Met Schilders.⁶⁹⁵
3.	Adriaentje Adriaen Schilders (jaargang 1997, p. 115) was in 1626 gehuwd met Roeloff Bernaert Goossens, die ook Roelant Verhaeren wordt genoemd. Hij was lakenkoper te 's-Hertogenbosch.⁶⁹⁶

Nawoord

Zoals elke genealogie is ook die van de familie Schilders niet compleet. Verschillende families en personen met deze naam konden niet worden aangesloten.

De gereformeerde regentenfamilie Schilders te Vlijmen voerde hetzelfde geslachtswapen als de Bossche en Diessense familie, maar dat is geen enkele garantie voor bloedverwantschap. De familie is interessant genoeg om uit te zoeken. Mogelijke stamvaders zijn Peter Schilders, in 1560 schout te Vlijmen, en Anthony Schilders, die hetzelfde ambt heeft bekleed. De laatste schonk samen met zijn vrouw Gerardina van Halder een glazen raam aan de kerk van Vlijmen, waarin het bekende familiewapen-Schilders is afgebeeld.⁶⁹⁷

Over de Vlijmense familie is een korte, maar onbetrouwbare genealogische schets gepubliceerd in de vierde jaargang van Met Gansen Trou: de eerste generatie is schout Peter Schilders, de tweede Jan Schilders, secretaris van Drunen, de derde Bartholomeus Schilders, schout van Vlijmen,

178

maar aangezien Jan in 1551 als afkomstig van Drunen werd ingeschreven aan de universiteit van Keulen⁶⁹⁸, is het twijfelachtig of hij tot de Vlijmense familie behoorde.⁶⁹⁹

Wouter Schilders⁷⁰⁰, lakenkoper te Geertruidenberg in het midden van de zeventiende eeuw, behoorde vermoedelijk tot de Vlijmense familie, evenals zijn naamgenoot, die in 1695 wordt vermeld als drossaard van Onsenoort.⁷⁰¹

Te Baardwijk komt minstens sinds het einde van de zeventiende eeuw een familie Schilders voor in de personen van Heymen Aerts Schilders en zijn nakomelingen.

Minder kans op bloedverwantschap bestaat er voor Willem Schilders uit Gulik en zijn nageslacht. Hij trouwde met Maria Cornelis van der Voort en vestigde zich in haar woonplaats Haaren. Zij testeerden in 1690⁷⁰² en verkochten in 1705 voor ƒ 225 3 1/2 lopenzaad teulland aan de Raam aldaar.⁷⁰³ Zijn nakomeling J. Schilders te Tilburg heeft Willems nageslacht uitgezocht.⁷⁰⁴

Afkortingen

ABH	Bisschoppelijk archief 's-Hertogenbosch
ARAB	Algemeen Rijksarchief Brussel
AKH	Archief Sint-JansKathedraal 's-Hertogenbosch
GAH	Gemeentearchief 's-Hertogenbosch
GAT	Gemeentearchief Tilburg
OAA	Oud-administratief archief
RANB	Rijksarchief 's-Hertogenbosch
SAKO	Streekarchivariaat Kring Oosterhout

179

Noten
504.	GAH, R 1206, f 39v, 27 januari 1436. R 1216, f 351v, 20 juli 1447. R 1217, f 300, 17 maart 1447. R 1218, f 272v, 28 mei 1448. D. van Heel, „Bijdragen tot de geschiedenis van het clarissenklooster te 's-Hertogenbosch", Taxandria, XL (1933) 254.
505.	Archief Lieve-Vrouwebroederschap 's-Hertogenbosch, rekening 1405-1406, f 30.
506.	GAH, R 1189, f 128v, 4 mei 1415.
507.	Archief Lieve-Vrouwebroederschap 's-Hertogenbosch 52, rekening 1427-1428, ff 197v, 199v. Vgl. rekening 1425-1426, f 179: Hille wordt zuster.
508.	GAH, R 1209, f 107, 15 juli 1439; f 253v, 17juli 1439.
509.	Archief Lieve-Vrouwebroederschap 's-Hertogenbosch 52, rekening 1432-1433, f 15v. GAH, R 1200, f 206v, 2 maart 1430. R 1201, f 56v, 1 maart 1431. F.W. Smulders, ,,de Karthuizers van Vught", Bossche Bijdragen, XXIII (1956-1957), 221
510.	GAH, R 1193, f 201, 8 mei 1423.
511.	GAH, R 1215, f 194v, 12 mei 1445: Dierck van Straten, zijn vrouw Lucia Willems Loyer natuurlijke zoon mr. Jacops Groy en diens broer Henrick Willems Luyer verkopen twee kamers aan de Markt.
512.	GAH, R 1181, f 52.
513.	GAH, R 1192, f 528v , 7 juli 1422.
514.	GAH, R 1200, f 32v, 11 januari 1430.
515.	GAH, R 1207, f 45v, 6 februari 1437.
516.	GAH, R 1208, f 283, 10 juli 1438.
517.	GAH, Groot Ziekengasthuis 2317, 1 december 1438; 23 april 1440; 20 september 1491. R 1210, f 192v, 23 april 1440.
518.	GAH, R 1212, f 79v, 3 oktober 1441. Vgl. Tafel van de Heilige Geest, oorkonde 393, 22 februari 1356.
519.	GAH, R 1197, f 51v, z.d. (7 december 1425). R 1205, f 193, 5 augustus 1435. R 1208, f 100, 17 mei 1438. AKH, Kerkfabriek Sint-Jan 2931, f CCCXCV. Onder het hoofd Antiquum Huls et Zyle in het cijns- en rentenboek van de Sint-Janskerk staan posten van 12 stuiver voor het jaargetijde van heer Wederoldus van Ammerzoyen, betaald door Wellen en voor hem door anderen dan Bodo van Thiel, en van 10 stuiver 6 denieren, na Wellen betaald door de regularissen van het Gertrudisklooster (AKH, Kerkfabriek Sint-Jan 2931, f XXVIII).
520.	GAH, R 1216, f 249v, 8 augustus 1446; f 253v, 17 augustus 1446.
521.	GAH, R 1204, f 159, 23 januari 1434. R 1208, f 282v, 10 juli 1438.
522.	A. van den Bichelaer, Het notariaat in Stad en Meierij van 's-Hertogenbosch tijdens de Late Middeleeuwen (1306-1531) (Amsterdam, 1998) bijlage 2, 5.5, 31 augustus 1447.
523.	GAH, R 1218, f 266, 22 april 1448.
524.	GAH, R 1221, f 296v, 7 juli 1451.
525.	GAH, R 1199, f 60, 14 april 1429. R 1216, f 253v, 17 augustus 1446. R 1218, f 273, 28 mei 1448.
526.	Archief Lieve-Vrouwebroederschap 52, rekening 1440-1441, f 115v.
527.	GAH, R 1234, f 178, 25 mei 1465.
528.	GAH, R 1220, f 122v, 14 juli 1450.
529.	GAH, R 1211, f 187, 10 april 1441; f 257, 4 mei 1441. R 1213, f 145, 5 oktober 1442. R 1214, f 113, 31 augustus 1444. R 1223, f 85v, 13 juni 1453. R 1235, f 165, 21 juli 1466.
530.	GAH, R 1211, f 188v, 10 april 1441.
531.	A.M. van Lith-Droogleever Fortuijn, J.G.M. Sanders en G.A.M. van Synghel (uitg.), Kroniek van Peter van Os. Geschiedenis van 's-Hertogenbosch en Brabant van Adam tot 1523 ('s-Hertogenbosch, 1997) 180, 185, 192, 233.
532.	GAH, R 1216, f 324, 15 oktober 1445 (twee accijnzen). R 1219, f 330v, 4 november 1448. R 1220, f 346, 25 oktober 1449. R 1221, f 126v, 22 oktober 1450. R 1222, f 231v, 8 november 1451. R 1224, f 100, 17 oktober 1453. R 1229, f 300, 27 oktober 1458; f 300v, 17 maart 1459. R 1232, f 177, 15 december 1461. R 1241, f 297, 2 oktober 1471. R 1242, f 249v, 4 november 1472. R 1243, f 335v, 2 december 1473
533.	GAH, R 1226, f 523v, 15 mei 1456. Vgl. R 1229, f 130V, 11 juni 1459. R 1231, f 251v, 9 november 1460.
534.	GAH, R 1242, f 74v, 25 juni 1473.
535.	GAH, R 1224, f 1v, 3 oktober 1453.
536.	AKH, doos testamenten 1403-1503, 14 september 1481.
537.	GAH, R 1250, f 219v, 23 december 1480.
538.	GAH, R 1256, f 334v, 11 juli 1487.
539.	GAH, R 1263, f 163, 26 mei 1494.
540.	AKH, Kerkfabriek Sint-Jan 938, 12 november 1500.
541.	AKH, Kerkfabriek Sint-Jan 2931, f CCLXV v.
542.	GAH, R 1201, f 221, 12 april 1431. R 1208, f 282v, 10 juli 1438. Tafel van de Heilige Geest, oorkonde 2129, 20 januari 1446.
543.	GAH, R 1185, f 62v. R 1214, f 101, 22 juni 1444. R 1215, f 160, 29 januari 1445; f 189, 26 april 1445. AKH, Kerkfabriek Sint-Jan 355, 18 februari 1424.
544.	GAH, R 1211, f 256v. R 1213, f 299v, 2 augustus 1443; f 313v, 23 januari 1443; f 326v, 29 juni 1443; f 330v, 31 juli 1443; f 331v, 7 augustus 1443; f 333v, 27 augustus 1443. R 1216, f 275, 31 september 1446; f 355, 4 augustus 1446.
545.	GAH, R 1194, f 314v, 24 augustus 1424.
546.	GAH, R 1208, f 121v, 10 juli 1438. R 1211, f 187, 10 april 1441. R 1212, f 188, 7 juli 1442. Zie voor de molen: R 1210, f 270, 26 juli 1440.
547.	GAH, R 1217, f 300, 17 maart 1447.
548.	GAH, R 1253, f 169, 30 oktober 1483.
549.	A.F.O. van Sasse van Ysselt, De voorname huizen en gebouwen van 's-Hertogenbosch, alsmede hunne eigenaars en bewoners in vroegere eeuwen. Aanteekeningen uit de Bossche schepenprotocollen, loopende van 1500-1810 (3 dln; 's-Hertogenbosch, [1911-1914]) II, 164.
550.	GAH, R 1246, f 289v, 13 december 1476.
551.	GAH, R 1256, f 56v, 6 november 1485. R 1261, f 531, 19 november 1491. R 1262, f 390, 3 december 1492. R 1264, f 390, 4 november 1494. R 1265, f 384, 17 oktober 1495. R 1266, f 7v, 12 januari 1498.
552.	N.H.L. van den Heuvel, De ambachtsgilden van 's-Hertogenbosch vóór 1629. Rechtsbronnen van hel bedrijfsleven en het gildewezen (Utrecht, 1946) 129.
553.	GAH, R 1221, f 296v, 7 juli 1451.
554.	GAH, R 1219, f 80v, 17 juli 1449.
555.	H. van Bavel, Regestenboekvan het archief van de abdij van Berne (2 dln.; Heeswijk, 1984-1990) II, 2, no. 498. 16 december 1402; II, no. 549, 20 maart 1410.
556.	GAH, R 1175, f 78. Tafel van de Heilige Geest, oorkonde 1792, 23 juni 1430. R 1205, f 170v, 2 april 1435.
557.	GAH, R 1799, f 133, des maendaechs na sinte Pauwels dach conversia 1399.
558.	GAH, R 1209, f 2v, 17 oktober 1438. R 1214, f 71, 23 maart 1444.
559.	GAH, R 1200, f 252, 4 juli 1430.
560.	GAH, R 1204, f 154v, 15 januari 1434.
561.	GAH, R 1205, f 154, 8 maart 1435.
562.	GAH, R 1227, f 14, 26 oktober 1456.
563.	GAH, R 1221, f 41v, 20 januari 1451. R 1229, f 61, 31 januari 1459; f 280, 20 februari 1458. R 1262, f 93, 17 november 1492.
564.	GAH, R 1221, f 327, 19 augustus 1451.
565.	GAH, R 1231, f 233v, 13 februari 1461.
566.	G. Bannenberg, A. Frenken en H. Hens, De oude dekenaten Cuijk, Woensel en Hilvarenbeek in de 15de- en 16de eeuwse registers van het aartsdiakenaat Kempenland (2 dln; Nijmegen, 1968-1970) I, 72.
567.	GAH, R 1268, f 67v, 19 augustus 1500.
568.	AKH, Kerkfabriek Sint-Jan 2931, f CXXVII. GAH, R 1224, f 75, 25 mei 1454. R 1225, f 223v, 8 februari 1455. R 1226, f 541v, 3 juli 1456.
569.	GAH, R 1232, f 1v, 3 oktober 1461. R 1237, f 21v, 24 februari 1468.
570.	Van den Bichelaer, bijlage 1, no. 5.
571.	AKH, Kerkfabriek Sint-Jan 1567, 4 oktober 1453.
572.	A. Smeijers, „De Illustre Lieve Vrouwe Broederschap te 's-Hertogenbosch. Archivalia bijeengebracht", Tijdschrift der Vereeniging voor Nederlandsche Muziekgeschiedenis, XII (1926) 160.
573.	GAH, R 1222, f 18v, 4 januari 1452; f 97, 25 september 1452. Zie ook R 1225, f 223v, 8 februari 1455. R 1234, f 154, 3 oktober 1464. R 1250, f 258v, 2 maart 1481. R 1261, f 176v, 1 februari 1492. R 1263, f 307v, 28 mei 1494. R 1269, f 50v, 20 maart 1501.
574.	GAH, R 1223, f 148v, 16 november 1452.
575.	J.A. Alberdingh Thijm. „Willem Bilderdijk", Volks-almanak voor Nederlandsche katholieken (1868) 52, 53.
576.	GAH, R 1240, f 317, 11 oktober 1470.
577.	GAH, R 1269, f 367v, 18 september 1501.
578.	Van den Bichelaer, Het notariaat, bijlage 1, no. 243.
579.	GAH, R 1221, f 41v, 20 januari 1451.
580.	ARAB, Rekenkamer 45038, p. XXXIX: Gerardus Schilder de Buscho de novo.
581.	GAH, Tafel van de Heilige Geest, oorkonde 166, 25 augustus 1363.
582.	Van Lith-Droogleever Fortuijn c.a., De kroniek van Peter van Os, 97.
583.	G.M. van der Velden, Het oudste cijnsregister van de abdis van Berne uit 1376 ('s-Hertogenbosch, 1982) 92.
584.	GAH, R 1175, f 220.
585.	GAH, R 1177, f 152, datum in vigilia Mathie 1384; Sacramentsdag 1384. R 1206, f 40, 27 januari 1463.
586.	GAH, R 1219, f 79v, 12 juli 1449.
587.	GAH, R 1175, f 120v. Vgl. R 1177, f 187, 1 mei 1385, en R 1178, f 295v.
588.	GAH, R 1175, f 220, datum secundo post Reminiscere 1369.
589.	ABH, Obituarium van de Sint-Jan te 's-Hertogenbosch, p. 374.
590.	GAH, Tafel van de Heilige Geest, oorkonde 1209, een zaterdag in 1396.
591.	GAH, R 1182, f 343, 6 januari 1401. R 1186, f 167, datum sexta post Exaundi 1409: samen met Dierck Paeuweter en zijn vrouw Lijsbeth Gielis van Andwerpen verkoopt hij een erfcijns, die weleer was geloofd aan Lonis Wellens van Andwerpen. R 1188, f 381, 27 maart, scilicet feria tercia post dominicam Judica 1414. R 1206, f 40, 27 januari 1436. R 1799, f 189, des maendaechs na dertiendach 1401.
592.	GAH, R 1183, f 385, datum in crastino Remigii 1402.
593.	GAH, R 1178, f 108v, daags na de octaaf van Pinksteren 1389 of 1390.
594.	GAH, R 1185, f 191, datum quinta post Assumptionis 1407.
595.	GAH, R 1207, f 122V, 7 mei 1437.
596.	GAH, R 1193, f 336, 22 maart 1423.
597.	De zonen: GAH, R 1195, f 161, 20 oktober 1424.
598.	GAH, R 1192, f 519v , 25 juli 1422. R 1194, f 40v, 14 oktober 1423. R 1200, f 527v. R 1202, f 9, 23 oktober 1431. R 1211, f 9, 17 oktober 1440. R 1214, f 180v, 14 mei 1444. R 1218, f 186v, 16 augustus 1448; f 313v, 29 november 1447. R 1241, f 358v, 8 juni 1472 (hij was gegoed geweest aan die Houtvoirt onder Moergestel). Tafel van de Heilige Geest, oorkonden 1729A, 12 februari 1427; 1779A, 15 december 1429; 1946A, 19 juli 1437.
599.	GAH, R 1189, f 95v, 14 maart 1415.
600.	GAH, R 1201, f 313v, 14 april 1431.
601.	GAH, R 1199, f 200v, 17 februari 1429.
602.	GAH, R 1203, f 275v, 12 juni 1432.
603.	GAH, R 1207, f 108v, 1437.
604.	GAH, R 1209, f 53, 27 februari 1439.
605.	GAH, R 1214, f 188, 10 juli 1444.
606.	GAH, R 1222, f 46v, 24 maart 1452.
607.	GAH, R 1194, f 9, 4 november 1423. R 1195, f 6v, 11 februari 1425. R 1197, f 46, 15 november 1425; f 169, 8 augustus 1426; f 179v, 15 november 1425; f 205, 8 augustus 1426. R 1198, f 32v, 11 februari 1428; f 184, 20 februari 1428. R 1199, f 206v, 11 maart 1429. R 1200, f 235v, 18 mei 1430. R 1202, f 138, 9 augustus 1432; f 208v, 31 januari 1432. R 1203, f 22v, 15 december 1432.
608.	GAH, R 1199, f 191v, 29 januari 1429.
609.	GAH, R 1202, f 9, 23 oktober 1431.
610.	GAH, R 1202, f 199v, 15 januari 1432.
611.	GAH, R 1203, f 307A, december 1432.
612.	GAH, R 1215, f 288, 30 januari 1445.
613.	GAH, R 1215, f 40, 30 januari 1445.
614.	GAT, Oisterwijk R 161, f 14, Maria Boodschap 1453. GAH, R 1240, f 333v, 8 november 1469.
615.	GAH, R 1194, f 83v, 9 maart 1424. R 1202, f 9, 23 oktober 1431. R 1210, f 360, 10 september 1440. R 1213, f 9v, 27 oktober 1442. R 1215, f 36, 28 januari 1445; f 269v, 6 oktober 1444. R 1245, ff 340, 341v, 8 februari 1476.
616.	GAH, R 1262, f 8, 22 november 1492.
617.	GAH, R 1215, f 112v, 8 juli 1445.
618.	GAH, R 1227, f 305v, 7 oktober 1456.
619.	GAT, Oisterwijk R 150, f 20, in die Philippi ac Jacobi apostolorum anno XXXVI. GAH, R 1211, f 85, 13 juli 1441. R 1219, f 72, 19 juni 1459.
620.	GAH, R 1261, f 463v, 29 maart 1463.
621.	GAH, R 1251, f 250v, 29 oktober 1481. M. Vermeeren, Poppel toen en nu (4 dln.; z.pl., 1997) III, 36, 44.
622.	GAH, R 1240, f 175, 7 september 1471.
623.	GAH, R 1261, f 245 en 245v, 2 mei 1492.
624.	GAH, R 1251, f 250v, 29 oktober 1481.
625.	GAH, R 1250, f 409, 18 november 1480. Vgl. R 1257, f 33, 21 februari 1488.
626.	GAH, R 1243, f 393, 22 september 1474. R 1258, f 80v, 9 juli 1490. R 1261, ff 245 en 245v, 2 mei 1492; f 463v, 29 maart 1463.
627.	GAH, R 1260, f 400, 24 november 1490. R I267, f 425v, 22 augustus 1499.
628.	GAT, Oisterwijk R 298, f 5v.
629.	Vermeeren, Poppel toen en nu, III, 36, 44, 45.
630.	GAH, R 1330, f 199v, 14 mei 1539.
631.	G.C.A. Juten, De parochiën in her bisdom Breda, dl. II (Bergen op Zoom, 1935) 100. In 1562 was Adrianus Baptista Schilders rector van de kosterij te Lommel, terwijl in 1566 Baptista Schilders in 1566 de absente rector was van de kapel van Antonius en Sebastianus te Rucphen (G.C.A. Juten, „Consilium de Beke", Taxandria, XXVIII (1921) 80. G. Bannenberg, A. Frenken en H. Hens, De oude dekenaten Cuijk, Woensel en Hilvarenbeek in de 15de- en 16de, eeuwse registers van het aartsdiakenaat Kempenland (2 dln.; Nijmegen, 1968-1970) 11, 416).
632.	GAT, Oisterwijk R 150, f 22, Apostel Matheus 1436. GAH, R 1197, f 169, 8 augustus 1426.
633.	GAH, R 1197, f 205, 8 augustus 1426.
634.	GAT, Oisterwijk R 150, f 22, in crastino ascencionis domino scilicet XVIII die maij 1436.
635.	GAH, R 1245, ff 340, 341v, 8 februari 1476.
636.	GAH, R 1218, f 348, 25 april 1448.
637.	GAH, R 1247, f 473v, 28 juli 1478.
638.	GAH, R 1214, f 180v, 4 mei 1444. R 1216, f 220, 17 juni 1446. R 1259, f 260v, 18 maart 1490.
639.	GAH, R 1256, f 460v, 8 februari 1487.
640.	GAH, R 1262, f 366, 11 juli 1493.
641.	GAH, R 1230, f 311, 8 mei 1460. R 1231, f 144v, 13 augustus 1461. R 1241, f 278v, 3 september 1472.
642.	GAT, Oisterwijk R 153, f 7, 19 februari 1442.
643.	GAH, R 1218, f 348, 25 april 1448.
644.	Als zoon komt ook Elias Jacops Beren in aanmerking, die in 1501 te Moergestel een erfpacht kocht: GAT, Moergeslel R 286, f 257v, 5 maart 1501.
645.	GAT, Moergeslel R 286, ff 356 en 357. 18 september 1504.
646.	GAT, Moergestel R 286, anno 1500, f 1, 18 maart 1500.
647.	GAT, Moergestel R 292, ff 67v, 235, 241. R 295, f 87, 1561. - Met dank aan Wim de Bakker te Oisterwijk.
648.	GAT, Moergestel R 300, ongef., 11 mei 1585. R301, f 23v, 12 december 1594.
649.	GAT, Moergestel R 290, f 199v, 4 juli 1533.
650.	GAH, R 1367, f 293, 24 april 1555; f 356v, 22 juni 1555.
651.	GAT, Moergestel R 292, f 105v à 107v.
652.	GAT, Moergestel R 290, f 95v, 24 april 1531.
653.	GAT, Moergestel R 286, f 283v, 16 februari 1502; f 311, daags na Sint Andreas 1502; f 317v, 1 mei 1502; f 357, 18 september 1504; f 381, 15 maart 1505. R 290, f 46, sinte Anthonis dach in januario 1530; f 86, 19 juni 1531; f 121, 1 februari 1532; f 175v, 21 augustus 1532; f 200, 22 juni 1533. GAH, R 1268, f 249v, 12 februari 1500.
654.	GAT, Moergestel R 286, f 247v.
655.	GAT, Moergestel R 290, f 6, opten vridach voer lichtmisse anno XXIX.
656.	GAT, Moergestel R 286, f 259, 20 april 1501; f 356, 18 september 1504.
657.	Haar broer Jan woonde in 1493 in het zinnelozenhuis te 's-Hertogenbosch (GAH, R 1262, f 308, 26 januari 1493).
658.	GAT, Moergestel R 290, f 167v, 5 maart 1532.
659.	Als zoon van Jan komt Aerdt Jan Schilders in aanmerking, maar bewijs ontbreekt. Hij was gehuwd met Jenneken Henrick Oeijen de jongste, dochter van Henrick Adriaen Oeijen en van Mijken Aert Willems Custers: GAT, Tilburg R 287, f 65v, 29 februari 1540. R 296, f 51, 21 januari 1551.
660.	GAT, Moergestel R 290, f 221v, Sint Leonardus in november 1533.
661.	GAH, R 1313, f 227, 20 april 1531.
662.	GAT, Moergestel R 290, f 133, 12 februari 1532.
663.	GAT, Moergestel R 290, f 181, 18 Garstmaent 1532.
664.	GAT, Moergestel R 290, f 5v, alteram Antonii 1529; f 46, sinte Anthonis in januario 1530.
665.	GAH, Tafel van de Heilige Geest 662, f 95, 16 decmber 1563; f 95v, 14 juni 1569.
666.	C.H.J. van den Brekel, Kroniek van de geslachten Pijnenburg en Van den Brekel 1290-1990 (2dln.; Nuenen, 1993) II, 824-826.
667.	G. Berkelmans, „De beurs gesticht door heer Jan van Oeckel", De kleine Meierij, XVII (1963) 83. Claes studeerde sinds 1579 aan de universiteit van Leuven (H. Bots, I. Matthey en M. Meyer, Noordbrabantse studenten 1550-1750 (Tilburg, 1979) 174, no. 331).
668.	Zijn zoon Jacob trouwde met Engeltjen Adriaen Poynenborchs (Van den Brekel, Kroniek van de geslachten Pijnenburg en Van den Brekel, II, 792).
669.	Van den Brekel, Kroniek van de geslachten Pijnenburg en Van den Brekel, II, 789.
670.	GAT, Moergestel R 286, f 259, 20 april 1501.
671.	GAH, R 1254, f 299, 9 juni 1485. R 1262, f 300, 15 januari 1493. GAT, Moergestel R 286, f 326v, 10 maart 1503.
672.	ARAB, Rekenkamer 13026, rekening Kerstjaar 1484-1485, ongef.
673.	GAH, R 1317, f 423, 30 augustus 1533.
674.	GAT, Oisterwijk R 218, f 3v, 24 januari 1514.
675.	RANB, Jezuëtencollege 106, 3 januari 1534.
676.	Van den Bichelaer, Het notariaat, bijlage 1, no. 354.
677.	G.C.M, van Dijck, De Bossche optimaten. Geschiedenis van de Illustre Lieve Vrouwebroederschap te 's-Hertogenbosch, 1318-1973 (Tilburg, 1976) 412.
678.	L.F.W. Adriaenssen, Non omnia possumus omnes. Genealogie van het geslacht Van den Nieuwenhuysen 1400-1800 ('s-Hertogenhosch, 1988) 60.
679.	GAH, N 2660, f 186, 2 juni 1590.
680.	L.F.W. Adriaenssen, Hilvarenbeek onder de hertog en onder de generaliteit. Sociale en ekonomische geschiedenis van een Kempens dorp tussen 1400 en 1800 (Hilvarenbeek, 1987) 282.
681.	GAT, Hilvarenbeek R 27, f 37v, 14 februari 1566.
682.	GAT, Tilburg N 6, 68v, 14 februari 1631.
683.	GAT, OAA Hilvarenbeek 762.
684.	GAH, R 1534, f 216.
685.	GAT, Hilvarenbeek R 54, f 88v, 25 september 1654. R 62, f 144, 30 juni 1654.
686.	GAH, R 1614, f 161v, i.m. 24 februari 1660.
687.	L. Adriaenssen, „Elf generaties Moonen. Namen, data, anekdotes", De Brabantse Leeuw, XIX (1970) 30.
688.	GAT, Tilburg N 18, no. 61, 28 december 1656.
689.	GAT, Moergestel R 306, f 274, 1 maart 1657.
690.	GAT, Moergestel R 307, f 99, 2 maart 1662.
691.	GAH, N 2868, f 97, 30 oktober 1694. GAT, Hilvarenbeek R 207, ongef., 28 oktober 1694.
692.	GAH, R 1178, ff 57v, f 151vo. Met dank aan L. Harmse en M. van Well.
693.	GAH, R 1205, f 262, 23 juni 1435. R 1210, f 396, 13 juli 1440. R 1211, f 318, 26 augustus 1441.
694.	GAH, R 1189, f 325v, 28 maart 1416. Vgl. R 1213, f 242, 27 juli 1443.
695.	GAH, R 1219, f 63, 12 mei 1459.
696.	GAH, R 1935, ongef., geëmployeerd in libro Ruysch, oktober 1667 (extract uit hun testament d.d. 20 januari 1663 voor Gilis Marcelissen te Waalwijk); kopie van een op 4 maart 1667 voor de Bossche notaris Udo Melchior Verwey verleden akte. SAKO, Sprang R 62, f 283.
697.	J.Th. de Raadt, "Verzameling van grafschriften en wapens in verschillende Noordbrabantsche kerken", Noordbrabantsche almanak (1891) 566.
698.	H. Keussen, Die Matrikel der Universiteit Köln (4 dln.; Bonn-Düsseldorf, 1892-1981) II, 650, no. 111.
699.	Zie voor de Vlijmense familie verder: De Nederlandsche Leeuw, LXXX (1963) 157, 158, 342.
700.	ARAB, Rekenkamer, kwitanties 4071, contrerol van Oosterhout, 1 juli 1644 - 30 juni 1646: op 6 december 1644 gaat Wouter Scilders naar Antwerpen met 8 el inlands laken; contrerol van Oosterhout, 1 juli 1643 - 30 juni 1644: op 15 december 1654 gaat Wouter Scilders naar Antwerpen mei 25 pond wijttencaes en een half achterdeel zalm. GAH, N 2667, f 681, 7 oktober 1639. R 288, rol van 7 februari 1640, f 13v; 6 maart 1640, f 12; 20 maart 1640, f 1. N.W. Posthumus, De nationale organisatie der lakenkopers tijdens de Republiek (Utrecht, 1927) 309.
701.	GAH, R 687-11, overgegeven op 20 september 1695.
702.	GAT, N 5286, 30 september 1690.
703.	GAH, R 1660A,f85,22april 1705.
704.	Ik ben Rosa en ik ben 8 jaar. Ik heb een hele beroemde stamboom, want mijn betovergrootvader was minister-president van Nederland. Hij heette Theodoor Heemskerk. Wij hebben ook de grondwet van 1887, omdat hij daaraan heeft meegedaan. De buitenkant is paars-blauw fluweel en de binnenkant heeft gouden letters en het is goudgesneden. Een bladzijde is van zijden papier. Mijn opa is nu dood. En de vader van Theodoor Heemskerk was ook minister-president van Nederland.

De Brabantse Leeuw 48 (1999) 164-179

De familie Schilders in de Middeleeuwen

Aanvullingen

Nawoord

Op deze pagina

Zie ook